Demir eksikliğine bağlı anemi, demir sıkıntısı nedeniyle vücutta çok az sayıda kırmızı kan hücresinin bulunması durumudur. Vücudun her yerine oksijen taşıyan kırmızı kan hücreleri çoğalmak için demir kullanır. Yeterli miktarda demir olmazsa, vücudun ihtiyaçlarını karşılamak için oksijen taşıyacak sağlıklı kırmızı kan hücresi sayısı azalabilir. Bu durumun sonucunda bir kişinin aşırı yorgun hissetmesi ve nefes darlığı hissi bırakabilen demir eksikliği anemisi oluşur.
Anemi Nedir?
Anemi, sağlıklı kırmızı kan hücreleri veya hemoglobin eksikliği ile karakterize edilen bir kan hastalığıdır. Hemoglobin, alyuvar hücrelerinin oksijene bağlanan kısmıdır. Vücutta yeterli miktarda hemoglobin dolaşımı olmadığında, vücudun her yerine yeterli oksijen alınamaz.
Sonuç olarak, organlar ve dokular düzgün çalışmayabilir ve kişi yorgun hissedebilir. Demir eksikliğine bağlı anemi, vücutta ihtiyaç duyduğu hemoglobin üretmek için yeterli miktarda demir olmadığında ortaya çıkar.
Demir Eksikliğine Bağlı Anemi Nedir?
Demir Eksikliğine Neden Olan Şey Nedir?
Demir eksikliği anemisi doğrudan vücuttaki demir eksikliğiyle ilgilidir. Bununla birlikte demir eksikliğinin nedeni değişir. Bazı yaygın nedenler şunları içerir:
- Yetersiz beslenme veya diyette yetersiz demir
- Kan kaybı
- Demir emme yeteneğinin azalması
- Gebelik
Kötü beslenme
Demir eksikliği olan diyetler, demir eksikliğinin önde gelen nedenidir.
Demir açısından yumurta ve et gibi gıdalar, vücuda hemoglobin üretmek için ihtiyaç duyduğu demirin çoğunu sağlar. Bir kişi demir tedarikini sürdürecek kadar yemek yemezse demir eksikliği ortaya çıkabilir.
Kan kaybı
Demir öncelikle kanda bulunur, çünkü kırmızı kan hücrelerinde depolanır. Demir eksikliği, bir kişi bir yaralanma sonucu çok kan kaybederse, doğum yapıyorsa veya menstrüel dönemleri (adet dönemleri) ağırlaşırsa sonuçlanabilir. Bazı durumlarda, kronik hastalıklardan veya bazı kanserlerden dolayı yavaş yavaş kan kaybı demir eksikliğine neden olabilir.
Demir emme kabiliyeti azalır
Bazı insanlar yedikleri yiyecekten yeterli miktarda demir alamazlar. Bu, çölyak hastalığı veya Crohn hastalığı gibi ince bağırsakta bir sorun sonucunda ya da ince bağırsağın bir kısmı alınmışsa ortaya çıkabilir.
Gebelik
Düşük demir seviyeleri hamile kadınlar için ortak bir sorundur. Büyüyen fetüsün, demir eksikliğine neden olabilecek kadar çok miktarda demire ihtiyacı var. Ayrıca, hamile bir kadının vücudunda kan miktarı artmıştır. Bu daha büyük kan hacmi, ihtiyaçlarını karşılamak için daha fazla demir istemek demektir.
Demir Eksikliğine Bağlı Anemi İçin Risk Faktörleri
Bazı insanların demir eksikliği anemisi geliştirme riski daha yüksektir.Risk altındaki gruplar şunları içerir:
Vejetaryenler: Bitki kökenli diyet yapan vejetaryenler gibi insanlar demirden yoksun olabilirler. Bununla mücadele etmek için, fasulye veya kuvvetlendirilmiş hububat gibi zengin demir içeren gıdaları beslenme rutininize eklemeye dikkat etmelisiniz. Deniz ürünleri tüketebilen vejetaryenler normal diyetlerinin bir parçası olarak istiridye veya somon kullanmalıdır.
Kadınlar: Aylık adet döngüsü kadınları ve genç kızları demir eksikliği riski altına sokabilir.
Kan vericileri: Düzenli olarak demir eksikliği geliştirme şanslarını artırır. Bunun nedeni sık kan kaybıdır.
Bebekler ve çocuklar: Prematüre bebekler ve düşük kiloda doğan bebekler demir eksikliği riski altında olabilir. Ayrıca, anne sütüyle yeterli miktarda demir almayan bebekler daha büyük bir risk altındadır. Doktorunuz; emziren bir annenin demir seviyeleri düşükse, bebeğin diyetine demir açısından zengin bir besin veya takviye eklemesini önerecektir.
Benzer şekilde, büyüme patlamaları geçiren(hızlı büyüyen) çocuklarda demir eksikliği riski artar. Demir eksikliklerinin önlenmesine yardımcı olmak için çocuklara; çeşitli ve besin açısından zengin bir beslenme rutini oluşturmalıdır.
Demir Eksikliğine Bağlı Anemi Belirtileri
Demir eksikliğine bağlı aneminin gelişmesi genellikle uzun zaman almaktadır. İnsanlar semptomlar şiddetlenene kadar sahip olduklarını bilmiyor olabilirler. Bazı durumlarda, bir demir eksikliği, bir kadının doğumundan sonra gerçekleşebileceği gibi, kişinin durumu değiştikçe müdahale olmadan da gelişebilir.
Bununla birlikte, bir kişide demir eksikliği anemisi belirtileri varsa, doktorlarıyla konuşmalıdırlar. Demir eksikliği olan bir kişi şu belirtilerden birine sahip olabilir:
- Genel halsizlik
- Baş dönmesi
- Aşırı yorgunluk
- Hızlı kalp atışı
- Kırılgan ve güçsüz tırnaklar
- Normalden daha soluk ten
- Göğüs ağrısı
- Nefes darlığı
- Baş ağrısı
- Soğuk eller ve ayaklar
- Dilin acısı veya iltihabı
- Kir, nişasta veya buz gibi besleyici olmayan şeylerin arzusu
- İştahsızlık, özellikle de çocuklarda
Komplikasyonlar
Demir eksikliği anemisi olan bir kişinin, yukarıda tarif edilen normal semptomlardan daha başka birşey geliştirme ihtimali düşüktür. Bununla birlikte, demir eksikliği anemisi tedavi edilmediğinde ilave komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Muhtemel komplikasyonlar şunları içerir: Çocuklarda ve bebeklerde yavaş büyüme ve gelişimsel gecikmeler, kalp problemleri, kalp yetmezliği veya oksijen eksikliğini telafi ederek büyümüş bir kalp, düşük doğum ağırlıkları ve erken doğum riski de dahil olmak üzere gebelik komplikasyonları.
Demir Eksikliğine Bağlı Anemi Tanısı
Demir eksikliği anemisini yalnızca bir doktor teşhis edebilir. Bir kişinin belirgin semptomları varsa, bir tıp uzmanına danışması önemlidir. Muhtemelen doktorunuz, kişinin genel sağlığı hakkında sorular sorarak başlar. Demir eksikliği anemisinin fiziksel belirtilerini aramak için cilt tonu, tırnaklar ve göz içini inceleyebilirler. Bununla birlikte, demir eksikliği anemisinde her zaman görünür semptomlar bulunmadığından muhtemelen bir kan tahlili gerekecektir.
Doktorunuz emin olmak için aşağıdaki testleri isteyecektir:
- Hematokrit: Toplam kan hacmindeki kırmızı kan hücrelerinin yüzdesi
- Özellikle küçük soluk hücreler arayan kırmızı kan hücrelerinin büyüklüğü ve rengi
- Düşük ferritin seviyeleri: Bu proteinin eksikliği, kanda zayıf demir depolamasına işaret eder
- Demir eksikliği ile ilişkili daha düşük hemoglobin seviyeleri
Tedavi
Demir eksikliği anemisi genellikle demir alımı ve altta yatan durumların tedavisi olmak üzere 2 şekilde tedavi edilir.
- Doktorlar demir alımı düzeylerini artırmaya yardımcı olması için demir takviyeleri kullanılmasını tavsiye edebilir. Takviyeler genellikle eczanelerde ve reçeteli olarak bulunur. Takviyeleri öngörülen şekilde almak önemlidir. Çünkü çok fazla demir toksik olabilir ve karaciğere zarar verebilir. Dahası, büyük miktarlarda demir kabızlığa neden olabilir. Sonuç olarak, ayrıyeten doktorunuz; bağırsak hareketlerini kolaylaştırmak için dışkı yumuşatıcıları veya müshil maddeleri reçete edebilir.
- Demir eksikliğine bağlı anemini için altında yatan bir durum bulunursa, daha ileri tedavi gerekebilir. Altta yatan koşullardaki tedaviler, soruna bağlıdır, ancak bu; ek ilaçlar, antibiyotikler veya ameliyatlar anlamına gelebilir.
Bu bilgilere ek olarak dilerseniz insan vücudunda su dengesi hakkındaki yazımızı da inceleyebilirsiniz.
