Folik asit suda çözünen bir vitamindir. Folik asite folat da denilir ancak folik asit, folatın sentetik olarak üretilmiş formudur. Sentetik olarak üretilerek suplementlere ve takviye edici gıdalara eklenebilir.
Koyu yeşil yapraklı sebzeler, kümes hayvanları, kırmızı et iyi folik asitler örnekleri arasında yer almaktadır. İnsan hücrelerinde folat sentezlenemez, bağırsaktaki bazı mikroorganizmalar sentezleyebilir ancak bu sentezlenen miktar günlük gereksinimi karşılamaz. Bu nedenle günlük ihtiyaç duyduğumuz folik asit besinler ya da suplementler ile alınmalıdır.
Folik asitler, deoksiribonükleik asit(DNA) sentezi, tamiri ve metillenmesinde kullanılır. Bu nedenle hücre çoğalması ve gelişimi için gebelikte ve çocuklukta folik asit çok önemlidir. Folik asit eksikliği; makrositik anemi, yorgunluk, hafıza zayıflığı, nefes darlığı, periferal nöropati, gebelik komplikayonları ve depresyon gibi birçok sağlık problemine neden olabilir. Folat eksikliği nedeniyle uzun vadede oluşan hiperhomosisteinemi ve kanser gibi komplikasyonlar da meydana gelebilir. Folik asit gereksinimi; adolesan ve yetişkinler için 400mcg/gün, laktasyon dönemindeki kadınlar için 500mcg/gün, hamileler için 600mcg/gün kadardır. Serum normal folat düzeyi 5-15ng/ml olmalıdır.
Folatın Görevleri
DNA sentezi ve tamirinde görev alır.
Homosisteinin metioninde dönüşmesinde görev alır.
Hücre replikasyonunda görev alır.
Folik Asit
Folik Asitin Önemi
Gebelikten önce başlanan folik asitler takviyesi nöral tüp defektini önler ve çocukluk dönemi lösemisinin riskini azaltabilir.
Metilentetrahidrofolat redüktaz, folat metabolizmasında önemli rolü olan bir enzimdir. Bu enzimde bir mutasyon olursa enzim aktivitesi azalır, bunun sonucunda homosistein miktarı yükselir. Böylece homosisteinemi ortaya çıkabilir.
Yapılan bir araştırmada folik asit düzeyi yüksek olan hastalarda, düşük olanlara göre daha fazla kanser olduğu görülmüş.
Yapılan bir çalışmada folik asit takviyesinin kardiyovasküler hastalıkları önlemede etkili olabileceği belirtilmiş.
Gebelik süresince yüksek dozda folat takviyesi yapılırsa çocukluk döneminde astım riskinin artabileceği görülmüş.
B12 Vitamini (Cobalamin)
B12, folat ile birlikte hücre bölünmesi ve hücre çoğalması için gereken DNA sentezine yardımcı olur. B12 vitamininin en önemli belirtisi anemi oluşmasıdır. B12 hayvansal besinlerde bulunur, özellikle en iyi kaynağı kırmızı ettir. İleri yaş grubunda B12 eksikliği genç yaş grubundan daha fazla görülür. Günlük alınması gereken B12 vitamini miktarı 0-1 yaş için 0,4-0,5mcg, 1-18 yaş için 0,9-1,8mcg, yetişkinler için 2,4mcg kadardır. Yetişkin bireylerin vücudunda 2,5mg kadar B12 vitamini depolanabilir.
B12 Vitamini Eksikliği
B12 vitamini eksikliğine diyetle yetersiz alınması, emilimim bozukluğu olması, B12 metabolizması bozukluğu neden olur.
Yaş ilerledikçe B12 vitamini seviyesi azalır. Yaşlılarda emilim bozukluğu, pernisiyöz anemi, yetersiz beslenme ve ameliyat sonrasında malabsorbsiyon olması B12 vitamini eksikliğine neden olabilir. B12 vitamini eksikliği kolayca tedavi edilebildiği için erken tanı önemlidir çünkü yaşlılarda tedavi edilmezse zihinsel ve nörolojik bozukluklara neden olabilir.
Gebelerde fetüsün sağlıklı gelişmesinde B12 vitamini önemli rol oynar. Bu nedenle gebelik döneminde B12 vitamini gereksinimi artar.
Çocuklarda B12 eksikliği yenidoğan, süt çocukluğu dönemlerinde vejeteryan annelerin ve pernisiyöz anemi olan annelerin çocuklarında görülür. B12 vitamini eksikliği, süt çocuklarında büyüme geriliğine, motor gelişiminde geriliğe, ellerin titremesine, iştah azalmasına ve çevreye karşı ilgisizlik oluşmasına neden olabilir.
B12 Vitamini Eksikliği Belirtileri
B12 eksikliği hematolojik bozukluklar, nörolojik bozukluklar, yaşlılarda psikiyatrik bozukluklar gibi belirtiler verebilir. Papillalarda düzleşme , dil normalden daha kırmızı ve parlak olabilir.
B12 Vitamini Eksikliğinin Tedavisi
B12 vitamini eksiliğinde kullanılan B12 vitamini formları; siyanokobalamin, metilkobalamin ve hidroksokobalamindir. Bunlardan en çok kullanılan siyanokobalamindir. Tedavide oral ya da parenteral yol kullanılabilir.
Dilerseniz C Vitamini ve Faydaları hakkında da bilgi alabilirsiniz.
